Kınık, Soma, Bergama civarında (Bakırçay Ovası'nda) mimari terim olarak kullanılan, o bölgedeki geleneksel ev mimarisinde görülen, evin bir parçasıdır.
Hayat, veranda ya da balkon benzeri yer değildir. Evin tüm odalarının açıldığı, koridor fonksiyonunu da yerine getiren, ama koridordan farklı olarak oda kadar geniş bir alandır. Bazen bir tarafında, bazen her iki tarafında balkon/veranda tarzı boşluklar da olur. Evler rutubet riskine karşı yüksek su basmanlı inşa edildiği için, balkon/veranda kısmı yer, göze sanki balkon gibi görünür.
Uzun yıllar üzerinde düşündüğüm, beni çok etkileyen sözcüklerden birisidir. Kökenini araştırdığımda bir kaynağa ulaşamadım. Kendi gözlemlerime göre anlamlandırmaya çalıştığımda, "hayatın/yaşamın geçtiği yer" anlamında hayat dendiğine kanaat getirdiğim bir kavramdır.
Bana göre insanoğlunun aile kavramını en güçlü şekilde yaşamasına zemin oluşturan araçlardan birisidir. Hayatı olmayan evde yaşayan ailede hayat güdük kalıyor. Hayatlı mimari, bir yandan her odada, odayı kullananlara kendi bireyliklerini yaşama olanağı verirken, bir yandan ailenin hayatta gerçekleştirdiği ortak aktivitelerle aile bilincini yaşamasına zemin hazırlıyor.
Nazım Hikmet,
"Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür,
Ve bir orman gibi kardeşçesine"
derken, sanki hayatlı bir evde yaşayan bir aileyi tarif ediyor gibi.
Hayat kavramı, Amerikalı sosyologların gözünden kaçmış olmalı yoksa mutlaka uygularlardı diye düşünüyorum. ABD'de, şehir banliyölerinde, dubleks ya da tripleks evlerde aile hayatı sürdürmek yaygın görülen bir şeydir. Amerika'daki bu mimaride, zemin kattaki mutfak/salon benzer bir işlev görürken, üst katta odalar yer almaktadır. Hayat kavramı ise, tek katlı bir evde karşımıza çıkan, odalarla aynı katta, tüm odaların kapılarının açıldığı bir alandır. Bana göre hayatlı mimari, aile olma duygusunun daha verimli yaşandığı bir tasarımdır. Hayat kavramının, ABD'de gördüğümüz dubleks ev zemin katı kavramına karşı bir başka ayırt edici özelliği de, burada ağırlanan misafirleri ailenin parçası gibi konumlaması, misafirlerin ailede olup bitene daha yakından tanıklık etmelerine fırsat vermesidir. ABD kültüründe zemin katta ağırlanan misafir tipinin ev sahibi aileye bulunduğu uzak mesafe, hayatlı mimaride misafirin ya misafir odasında, ya da mevsim elveriyorsa avluda ağırlanmasıyla hissettirilir.
Hayat, veranda ya da balkon benzeri yer değildir. Evin tüm odalarının açıldığı, koridor fonksiyonunu da yerine getiren, ama koridordan farklı olarak oda kadar geniş bir alandır. Bazen bir tarafında, bazen her iki tarafında balkon/veranda tarzı boşluklar da olur. Evler rutubet riskine karşı yüksek su basmanlı inşa edildiği için, balkon/veranda kısmı yer, göze sanki balkon gibi görünür.
Uzun yıllar üzerinde düşündüğüm, beni çok etkileyen sözcüklerden birisidir. Kökenini araştırdığımda bir kaynağa ulaşamadım. Kendi gözlemlerime göre anlamlandırmaya çalıştığımda, "hayatın/yaşamın geçtiği yer" anlamında hayat dendiğine kanaat getirdiğim bir kavramdır.
Bana göre insanoğlunun aile kavramını en güçlü şekilde yaşamasına zemin oluşturan araçlardan birisidir. Hayatı olmayan evde yaşayan ailede hayat güdük kalıyor. Hayatlı mimari, bir yandan her odada, odayı kullananlara kendi bireyliklerini yaşama olanağı verirken, bir yandan ailenin hayatta gerçekleştirdiği ortak aktivitelerle aile bilincini yaşamasına zemin hazırlıyor.
Nazım Hikmet,
"Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür,
Ve bir orman gibi kardeşçesine"
derken, sanki hayatlı bir evde yaşayan bir aileyi tarif ediyor gibi.
Hayat kavramı, Amerikalı sosyologların gözünden kaçmış olmalı yoksa mutlaka uygularlardı diye düşünüyorum. ABD'de, şehir banliyölerinde, dubleks ya da tripleks evlerde aile hayatı sürdürmek yaygın görülen bir şeydir. Amerika'daki bu mimaride, zemin kattaki mutfak/salon benzer bir işlev görürken, üst katta odalar yer almaktadır. Hayat kavramı ise, tek katlı bir evde karşımıza çıkan, odalarla aynı katta, tüm odaların kapılarının açıldığı bir alandır. Bana göre hayatlı mimari, aile olma duygusunun daha verimli yaşandığı bir tasarımdır. Hayat kavramının, ABD'de gördüğümüz dubleks ev zemin katı kavramına karşı bir başka ayırt edici özelliği de, burada ağırlanan misafirleri ailenin parçası gibi konumlaması, misafirlerin ailede olup bitene daha yakından tanıklık etmelerine fırsat vermesidir. ABD kültüründe zemin katta ağırlanan misafir tipinin ev sahibi aileye bulunduğu uzak mesafe, hayatlı mimaride misafirin ya misafir odasında, ya da mevsim elveriyorsa avluda ağırlanmasıyla hissettirilir.
26.09.2018 Geni